Pilot Autismetalent

Het startschot is gegeven
De werkeloosheid onder jongeren met autisme is 72%. De betrokken partijen hebben samen de schouders eronder gezet en ambitieuze doelstellingen geformuleerd: studenten met (kenmerken) van autisme vanuit een integrale aanpak begeleiden vanaf het vinden van een afstudeerstage tot en met het volhouden van het werk na behalen van het diploma en inzicht in faal- en succesfactoren van werkwijze. In de loop van de pilot zijn12 studenten gestart, waarvan 8 studenten inmiddels zijn geslaagd, 3 studenten lopen momenteel nog stage en 1 student is uitgevallen. Maar liefst 62,5 % van de deelnemende studenten heeft een baan (het doel was 50%). Nicole Ficheroux, Autismepunt, licht toe: "Het startschot is gegeven. Nu kan het gaan stromen."

Coaching vergroot zichtbaarheid student
"Studenten hebben uitstelgedrag. Zo halen ze bijvoorbeeld bewust hun stage niet om hun studie te vertragen en het werkend leven uit te stellen. Wat we ook zien is dat studenten verder gaan studeren om maar niet te hoeven werken. Door te coachen ken je de krachten, maar ook de kwetsbaarheid van een student. En dat is van belang: heel student-nabij zijn," aldus Marlou Heskes. Coaching van een student vergroot dus de zichtbaarheid van een student, hij blijft letterlijk in beeld. Daarnaast weet de student waar hij staat, hoe het verder gaat en heeft zicht op wat nodig is om de studie positief af te ronden. Veiligheid is hierbij cruciaal. De student moet leren beseffen dat hij van studie naar een andere context moet omschakelen, waar hij zichzelf opnieuw moet bewijzen. Rogier van Velthoven was een van de studenten die deelnam aan de pilot. Hij had eerst zo zijn twijfels, maar is zeer positief over zijn ervaringen met de pilot. "Het was voor mijn afstudeerfase. Hoe ga ik dit oppakken? Hoe maak ik een presentatie? Een scriptie? Ik kreeg een jobcoach waarmee ik o.a. mijn planning besprak en mijn werkplek bezocht. Uiteindelijk ben ik afgestudeerd en is de cirkel rond: ik ben werkzaam bij mijn oude opleiding (Fontys Hogeschool ICT) als volwaardige, betaalde kracht."

Inclusieve visie uitdragen door bestuurders Fontys Hogescholen
Volgens Nicole hebben mensen met autisme een andere ontwikkelvorm, zij hebben meer begeleiding nodig. Op het moment dat je begeleiding biedt zijn misschien andere competenties belangrijker. Men moet de regie op maat afstemmen door brede inzet van expertises. Binnen Fontys Hogescholen is het nog te afhankelijk van de Fontys- studierichting of de student aanvullende begeleiding krijgt aangeboden. "Fontys breed zie je dat kennis van autisme nog niet overal aanwezig is, bij ICT en Engineering staan ze er inmiddels al ver voor open," aldus Nicole. Bestuurders van Fontys Hogescholen kunnen een belangrijke inspirator zijn door in de inclusieve visie actie uit te dragen en te laten zien dat dit kan samengaan met heldere studie-doelen. Samen uitdragen dat men flexibel kan zijn in de weg om die doelen te bereiken en te belonen als het lukt om de studenten binnenboord te houden.

Persoonlijke begeleiding op maat afgestemd
Jelle Raaijmakers, software architect bij ISAAC, heeft een student tijdens zijn stage begeleid. "Doordat we vanuit zowel de student als de begeleiding van de jobcoach in een vroeg stadium duidelijk werd waaraan we aandacht moesten besteden, is het opstarten met de student vlekkeloos verlopen."  De student kreeg persoonlijke begeleiding tijdens zijn stage, geheel op maat afgestemd. Momenteel is er nog heel weinig awareness bij werkgevers over autisme. De checklists (hoe maak ik mijn bedrijf meer autisme-vriendelijk) worden veel ingezet. Nicole vertelt: "Bij werkgevers met een open houding en oog voor diversiteit gaat het vaak wel goed. Ze moeten er bewust van zijn dat deze studenten extra begeleiding nodig hebben."

Talent is waar het om gaat
Gemeente Eindhoven is zo'n werkgever met een open houding. "Talent is waar het in de Brainport om draait. We hebben al het talent nodig. De pilot laat zien dat je met een kleine inspanning jongeren met autisme meer kansen op werk hebben en zo ook hun talenten kunnen laten zien, "aldus Staf Depla, Gemeente Eindhoven. Een op een begeleiding is hierbij van cruciaal belang. Het geeft net dat extra steuntje in de rug. Daarnaast samenwerking door inzichten en ervaringen met elkaar te delen (zowel tijdens, als na de stage) als de thuissituatie van de student bekijken.

Student niet loslaten na studie
Het is van belang om de student niet los te laten, ook al heeft hij een baan. Hoe nu verder? Wat heb je nodig? Wat betekent solliciteren? "Mensen met autisme zijn bijzondere, talentvolle, maar ook kwetsbare mensen," vertelt Nicole. Wederzijds vertrouwen is hierbij van belang, want als je niet durft te vertrouwen op de talenten en de kracht van een ander, kan je hooguit bereiken dat de ander je volgt in jouw doelen.

Roy Houtkamp, ervaringsdeskundig deelnemer van de coalitie Vanuit autisme bekeken en intussen in dienst bij Fontys, vult hierbij aan dat mensen net zijn als bloemen. Hun talenten komen tot bloei wanneer de omgeving samenkomt om ze te voeden met de juiste ondersteuning en met waardering voor diversiteit in kleur en vorm. "Verbreden van de pilot zou heel waardevol zijn. De basis is gelegd door de vele partijen die erbij betrokken zijn. Nu is het onze kennis overdragen naar andere instellingen," aldus Roy.

Successen delen met elkaar
En hoe nu verder? Wat zijn de toekomstplannen? Twee dingen zijn nu van belang: het borgen van deze werkwijze binnen de regio Eindhoven en ten tweede met deze werkwijze ook andere regio's inspireren. Successen delen dus.

Vanuit autisme bekeken is de kartrekker om de positieve resultaten van de pilot over te hevelen naar andere gebieden in Nederland. Hierbij is steeds van belang om aan te sluiten bij regionale initiatieven en gemotiveerde professionals. "De inzet van ervaringsdeskundigheid bij het vormgeven van oplossingen is hierbij heel cruciaal, zo blijkt ook weer in deze pilot," licht Carien van Hooff, coalitie Vanuit autisme bekeken, toe. Niet alleen de studenten hebben voordeel van de aanpak in deze pilot, ook de werkgevers zijn grote winnaars. "Regio Brainport heeft een enorm tekort aan creatieve mensen die anders kunnen kijken. Mensen met (kenmerken van) autisme zijn originele denkers, denken vaak niet in het standaard stramien," aldus Carien. De innovatiekracht waar de IT sector naar uitziet ligt voor een deel dus bij deze doelgroep. De investering van coaching op maat voorkomt dus uitval en frustratie van studenten, verlies van kostbaar talent en hoge maatschappelijke kosten als gevolg: van dubbel verlies dus naar dubbele winst.

Andere hogescholen zijn geïnteresseerd in deze aanpak en kunnen op dit gebied nog veel van elkaar leren, maar vooral ook met elkaar leren. Daar gaan we mee aan de slag. Fontys Hogeschool ICT kan hierin een goed voorbeeld zijn.  "Wat we nu hebben bereikt moet geborgd worden. We gaan met de verschillende partijen in de komende vier weken concretiseren hoe de werkwijze in de pilot kan worden opgenomen in de alledaagse praktijk binnen Fontys, niet alleen in de ICT opleiding, maar ook op andere opleidingen," vertelt Carien. Zoals Fontys bestuurder Nienke Meijer het verwoordde: "we moeten niet in pilots blijven hangen, maar nu ook structurele stappen durven zetten".