Call for Open Action

De oproep is me uit het hart gegrepen. Niet in de laatste plaats vanwege de aandacht voor aanbrengen van een balans in een curriculum dat opleidt voor een beroepspraktijk, maar ook aandacht moet schenken aan de, zeker in deze tijd, zo noodzakelijke Bildung: opleiden tot kritisch en ethisch denkende professionals.

In de Call for Action wordt al opgeroepen tot open samenwerking tussen kennisinstellingen en overheidsinvesteringen in open en betaalbaar onderwijs en in een digitale infrastructuur. In deze reactie wil ik schetsen hoe vormen van open onderwijs de ambities die in het essay geschetst zijn wat concreter kunnen maken.

Open onderwijs benader ik hier zo breed mogelijk. Het is dus veel meer dan de Massive Open Online Courses (MOOC’s) die demissionair minister Bussemaker in haar rede benoemde. Delen van en hergebruiken van open leermaterialen, open data en open access gepubliceerde onderzoeksresultaten maken in mijn visie ook onderdeel uit van open onderwijs. Daarnaast zijn in onderwijs- en leerprocessen open elementen in te bouwen. Hierbij dient de openheid vooral om in het onderwijsproces de buitenwereld een rol te geven, bijvoorbeeld via open platformen zoals twitter, blog of wiki. Dergelijke onderwijsvormen worden ook wel aangeduid met de term open pedagogy, hoewel de betekenis van dit begrip nog zeker niet is uitgekristalliseerd.

Hoe kunnen open vormen van onderwijs bijdragen aan de Call for Action? De mogelijkheden van open verbindingen met de buitenwereld maakt de implementatie van het TEC-proof zijn beter mogelijk. Doordat meer leermaterialen beschikbaar zijn kan beter worden aangesloten bij de maatwerk behoeften van de individueel lerende. Open delen van leermaterialen en ervaringen tussen kennisinstellingen kunnen leiden tot meer efficiency (maar pas na een initiële investering) en een hogere kwaliteit van onderwijs (omdat open delen eigenlijk een vorm van peer reviewing van leermaterialen is).

Hoe kunnen we beginnen? Ik denk dat er al veel kansen benut worden. Wat beter kan is het uitwisselen van ervaringen; van elkaar leren. Maak gebruik van wat er al is aan infrastructuur in Nederland. Het momenteel lopende boegbeeldproject bij de opleiding Verpleegkunde, waarin met Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid als trekker, vijf hogescholen in Nederland werken aan samen creëren en delen van leermaterialen, hoeft niets te investeren in een gezamenlijke technische infrastructuur. Een combinatie van Wikiwijs (zoeken en beoordelen van leermaterialen), Edurep (verzamelen van gegevens over open leermaterialen en deze gegevens doorzoekbaar maken), NL-LOM (een standaard voor beschrijven van leermaterialen om ze beter vindbaar te maken) en open platformen als Youtube en Slideshare (waar nu al veel wordt gedeeld door docenten) voldoet. Maak ook gebruik van wat er al is aan open leermaterialen, open cursussen, open data en open tools.

En voor het management: creëer de omgeving en randvoorwaarden. Verschaf tijd, zorg voor een veilige omgeving (een experiment kan ook mislukken) en organiseer ondersteuning (liefst zo lokaal mogelijk).

Voor de toekomstbestendigheid: zorg er in het curriculum voor dat studenten de vaardigheid opdoen om zelfstandig te kunnen leren. In een zojuist afgerond onderzoek door ons lectoraat wordt gebrek aan die vaardigheid als één van de hindernissen genoemd om open vormen van onderwijs in een professionele carrière waar leven lang leren belangrijk is toe te kunnen passen. Bekendheid kweken met het bestaan van open en vrij toegankelijke vormen van onderwijs hoort ook daarbij. Integreer kennis over mogelijkheden van open onderwijs ook in curricula van lerarenopleidingen, zodat er een generatie docenten komt waarvoor open onderwijs de default is.

Het hbo lijkt, juist door de focus op onderwijs, een veel betere omgeving om met vormen van open onderwijs aan de slag te gaan. Een eind vorig jaar uitgevoerd onderzoek door ons lectoraat naar de stand van zaken met betrekking tot adoptie van vormen van open online onderwijs leerde dat de focus op (moeten) publiceren bij universiteiten een drempel vormt voor docenten om ermee aan de slag te gaan. Het hbo kan hier als gids voor het hoger onderwijs in Nederland gaan dienen. Ook daarom mijn oproep: Call for Open Action!

Bron: http://fontysblogt.nl/call-for-open-action/